|
Abstract:
|
Từ những ký tự Hán ngữ quen thuộc, các thế hệ tiền bối của người Việt đã
tạo ra nhiều chữ Nôm ghép (hợp thể) theo phép Hình thanh (ghép ký tự biểu
nghĩa với ký tự biểu âm) và phép Hội ý (ghép hai ký tự cùng biểu nghĩa). Bên
cạnh đó, trong các văn bản chữ Nôm ghi tiếng Việt, còn thấy không ít những chữ
do ghép hai thành tố cùng biểu â m đ ể tạo nên một chữ Nôm mới. Như: {另lánh + 令
lệnh} > lánh (tránh). Hay như: 𠸙 {古 cổ +弄 lộng} *[klo] > 𠸙 Sống. Những chữ
vuông kiểu này chưa hề được phản ánh trong thuyết Lục thư của Hứa Thận đời
nhà Hán. Các nhà nghiên cứu chữ Nôm từ lâu đã quen biết những chữ Nôm đặc
biệt này, song chính thức gọi tên kiểu tạo chữ này là phép Hội âm (trong mối liên
tưởng với phép Hội ý), thì dường như lần đầu tiên được nói tới năm 1986 trong
Đề cương biên soạn bộ Tự điển chữ Nôm do Viện Nghiên cứu Hán Nôm chủ trì
thực hiện (NXB Giáo dục, 2006). Danh ngữ này cũng đã được GS Nguyễn Tài Cẩn
dùng đến trong một bài nghiên cứu về chữ Nôm trong Quốc âm thi tập của Nguyễn
Trãi, công bố năm 1989 [xem: Nguyễn Tài Cẩn, 2001, tr.208]. |