Bài viết tập trung khai thác nội dung các chủ trương, chính sách của Đảng Cộng Sản Việt Nam về vấn đề ruộng đất và phương thức tiến hành cải cách ruộng đất ở Việt Nam từ 1945 đến 1956. Trên cơ sở đó các giai đoạn nhận thức của Đảng Cộng sản Việt Nam về tình hình ruộng đất và phương thức đem lại ruộng đất cho nôn dân cũng được làm rõ. Qua nghiên cứu, bài viết làm rõ hai giai đoạn nhận thức và nhấn mạnh quan điểm khác nhau của Đảng qua các giai đoạn này. Trong những năm 1945-1953, trên cơ sở nhận thức đúng đắn yêu cầu của thực tiển Việt Nam khi cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc Đảng diễn ra và phân tích rõ quan hệ giai cấp của các tầng lớp, giai cấp trong xã hội Việt Nam trong thời điểm này, Đảng đã đề ra phương thức tiến hành cải cách ruống đất độc đáo, theo một đường lối riêng biệt của Việt Nam – Phương thức cải cách ruộng đất từng bước. Do đó, nội dung chính sách ruộng đất chủ yếu tập chung vào việc giảm tô, giảm tức, chia lại ruộng đất công, tịch thu ruộng đất của thực dân Pháp và Việt gian chia cho nông dân nghèo,… và mang lại nhiều thành quả to lớn. Sang giai đoạn 1953-1956 những kinh nghiệm đúng đắn, sáng tạo của các thời kỳ đầu về thi hành chính sách ruộng đất từng bước, dần dẫn thực hiện nhiều cải cách nhỏ, gộp lại như một cuộc cách mạng lớn về vấn đề ruộng đất đã không được tiếp tục thực hiện. Do vậy, việc đề ra chủ trương cải cách ruộng đất và quá trình thực hiện đã phạm sai lầm ngay từ năm 1953 và càng về sau càng nặng nề và nghiêm trọng, đẩy thành một cuộc đấu tranh gay gắt, không cần thiết trong nông thôn. Đó là một sai lầm về phương thức thực thi chiến lược cải cách ruộng đất ở Việt Nam.
