Hiểu và dịch tiểu từ Well của tiếng Anh như một dấu hiệu diễn ngôn: Một nghiên cứu dịch thuật trên cơ sở ngữ dụng học

Abstract

Khi dịch tiểu từ Well, một từ đứng đầu phát ngôn và được coi là dấu hiệu diễn ngôn, sang tiếng Việt, thông thường người dịch bị bó hẹp trong phạm vi sử dụng vài tiểu từ của tiếng Việt như “à”, “này”, “ờ”, “nào” khiến đôi khi chức năng dụng học của Well bị tối nghĩa thậm chí sai lệch dẫn đến ý nghĩa giao tiếp của toàn phát ngôn bị sai lệch. Xuất phát từ vấn đề này, bài viết đã phân tích ý nghĩa dụng học của Well và đồng thời mạnh dạn đề xuất một hướng tiếp cận dịch thuật mới cho Well trên cơ sở 3 thao tác: (1) Ngữ cảnh hóa; (2) Diễn giải bằng siêu ngôn ngữ (3) Từ đó tìm dấu hiệu dụng học diễn ngôn tương đương để có một văn bản dịch vừa chuẩn xác vừa thú vị. Trên cơ sở 3 thao tác này, bài viết cũng phân tích và đề nghị cách dịch ngược lại từ tiếng Việt sang tiếng Anh.