Thành phố Hà Nội nằm ở trung tâm đồng bằng Sông Hồng do đó đã trải qua quá trình phát triển đồng thời với quá trình phát triển của đồng bằng sông Hồng. Tiến tói kỷ niệm 1000 năm Tháng Long - Hà Nội kết hợp với những khám phá về hoàng thành Thăng Long cổ đã thúc đẩy các nhà khoa học nghiên cứu về Hà Nội trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Qua các kết quả nghiên cứu và xử lý tài liệu địa chất khu vực Hà Nội có thể khái quát được lịch sử phát triển vùng này trong Holocen gồm hai giai đoạn: 4.000 năm BP (trước ngày nay) đến giai đoạn đắp đê sông Hồng hình thành nên tầng trầm tích bãi bồi trong đê. Và từ khi đắp đê sông Hồng đến nay lớp trầm tích bãi bồi ngoài đê được thành tạo.Vùng trung tâm Hà Nội có địa hình trũng do thiếu hụt trầm tích kết hợp với hoạt động sụt lún trong tân kiến tạo và kiến tạo hiện đại . Do đó, hoạt động nắn chỉnh dòng sông đặc biệt là sông Hồng diễn ra một cách mạnh mẽ. Trong Holocen muộn, lòng sông Hồng dịch chuyển từ Tây Nam sang Đông Bắc đã đê lại hai hồ hình móng ngựa là Hồ Tây và hồ Yên Sở và một hệ thống các ao chuôm rải rác khắp khu vực.
