Tử hệ nghĩa dưỡng là một tử hệ giả tạo (hay nhân tạo) được thiết lập bởi ý
chí của các tư nhân trong những hoàn cảnh và thể thức được luật pháp chuẩn
nhận, nó cũng phát sinh những tương quan pháp lý tương tự như trong tử hệ tự
nhiên, giữa cha mẹ nuôi và con nuôi. Đây là một định chế khá phổ biến ở nước ta.
Ngày xưa, người ta thường nuôi con nuôi do sự từ tâm, do sự dị đoan hay do sự
mưu lợi. Trong Luật Hồng Đức đã quy định về vấn đề này và trong Luật Gia Long
cũng đã có những quy định cụ thể về nó. Tuy nhiên, ở Luật Gia Long đã có sự phân
biệt chặt chẽ giữa việc nghĩa dưỡng và việc lập tự, trong đó, nghĩa dưỡng chỉ là
việc nuôi con nuôi thông thường, còn sự lập tự là kén chọn người nối dõi tông
đường và tiếp tục việc thờ phụng tổ tiên.
